Medewerkersparticipatie en winstdelingsregelingen winnen wereldwijd steeds meer terrein als middel om medewerkers te betrekken en te motiveren. In Nederland is dit concept echter nog relatief onbekend en wordt het slechts door een klein percentage van de bedrijven toegepast. In dit artikel belichten we de inzet van medewerkersparticipatie en winstdelingen binnen het Nederlandse MKB en grootbedrijf. We bespreken de prevalentie, karakteristieken en de motivaties en obstakels die managers ervaren bij de implementatie van dergelijke regelingen.

Lage Bekendheid: Een Grote Barrière voor Medewerkersparticipatie

Uit een recent onderzoek onder 606 managers van bedrijven met meer dan 10 medewerkers blijkt dat de bekendheid met medewerkersparticipatie en winstdelingen beperkt is. Slechts 12% van de managers geeft aan zeer goed bekend te zijn met deze concepten, terwijl maar liefst 88% aangeeft hier slechts een beetje, nauwelijks of helemaal niet van te weten. Dit gebrek aan bekendheid is een belangrijke barrière voor de implementatie van medewerkersparticipatie in Nederland. Veel bedrijven hebben simpelweg geen kennis van de mogelijkheden of voordelen die een dergelijke regeling kan bieden.

Medewerkersparticipatie en Winstdeling: Huidige Situatie in Nederland

Uit de data blijkt dat 17% van de bedrijven in Nederland met meer dan 10 medewerkers een vorm van medewerkersparticipatie aanbiedt. Winstdelingen zijn iets gebruikelijker, met 32% van de bedrijven die een winstdelingsregeling hanteren. Een klein percentage (7%) biedt zowel medewerkersparticipatie als winstdelingen aan. Interessant is dat medewerkersparticipatie vaker voorkomt bij grotere bedrijven: 14% van de bedrijven met 10-50 medewerkers biedt medewerkersparticipatie aan, terwijl dit percentage stijgt naar 19% bij bedrijven met 50-250 medewerkers en 17% bij bedrijven met meer dan 250 medewerkers.

Regionale en Sectorale Verschillen

Medewerkersparticipatie is in Nederland vooral geconcentreerd in de Randstad, met name in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Zo biedt 29% van de bedrijven in Utrecht een vorm van medewerkersparticipatie aan. Winstdelingen komen ook buiten de Randstad veel voor, met Gelderland en Noord-Brabant als opvallende regio’s.

Op sectorniveau blijkt medewerkersparticipatie het meest voor te komen in de informatie- en communicatiesector en de financiële dienstverlening. Winstdelingen daarentegen worden in een bredere variëteit aan sectoren toegepast, waaronder industrie, bouw, vervoer en opslag, en specialistische zakelijke dienstverlening.

Motivaties en Obstakels: Waarom Wel of Geen Medewerkersparticipatie?

Motivaties voor Medewerkersparticipatie

De belangrijkste redenen die managers aangeven voor het aanbieden van medewerkersparticipatie zijn:

1. Betrokkenheid Verhogen: Vooral in het midden- en grootbedrijf wordt medewerkersparticipatie ingezet om de betrokkenheid van medewerkers te stimuleren. Bedrijven zien dat eigenaarschap leidt tot meer verantwoordelijkheid en engagement bij medewerkers.
2. Talent Behouden en Aantrekken: Met name in het grootbedrijf is medewerkersparticipatie een middel om talent te behouden en nieuw talent aan te trekken. Door eigenaarschap te bieden, wordt het bedrijf een aantrekkelijkere werkgever.
3. Passend Bij Missie en Visie: Voor kleinere bedrijven is medewerkersparticipatie vaak een uiting van de missie en visie van het bedrijf. Bedrijven willen laten zien dat ze waarde hechten aan inclusiviteit en gedeeld eigenaarschap.

Obstakels voor Medewerkersparticipatie

Ondanks de voordelen zijn er verschillende obstakels die managers ervaren bij het implementeren van medewerkersparticipatie:

1. Gebrek aan Bekendheid en Informatie: Veel managers geven aan simpelweg niet genoeg kennis te hebben over hoe ze een participatieregeling kunnen opzetten. Ze weten niet welke stappen ze moeten nemen of welke fiscale en juridische aspecten hierbij komen kijken.
2. Complexiteit van Implementatie: Managers ervaren de complexiteit van het opzetten van een medewerkersparticipatieprogramma als een belangrijke drempel. Vooral het beheer van de regeling en de lange termijn financiering worden als moeilijk ervaren.
3. Financiële Belemmeringen: Sommige bedrijven, vooral die met een dalende omzet, hebben moeite om de financiële middelen vrij te maken voor een participatieregeling. Wanneer de winsten onder druk staan, is het lastig om medewerkers te laten participeren in een regeling die afhankelijk is van bedrijfswinsten.

Voorbeelden uit de Praktijk

Een mooi voorbeeld van een groot Nederlands bedrijf dat medewerkersparticipatie succesvol heeft geïmplementeerd, is Alfa Accountants en Adviseurs. Alfa biedt een Management and Employee Buy Out (MEBO)-regeling aan, waarbij iedere medewerker met een vast contract certificaten kan aanschaffen. De regeling maakt deel uit van de duurzaamheidsstrategie van Alfa en heeft bijgedragen aan de certificering als BCorp in 2014. Alfa geeft aan dat de regeling zorgt voor een sterkere saamhorigheid en ondernemerschap onder medewerkers.

Een ander interessant voorbeeld is de Donker Groep, die in 2019 haar aandelen deels heeft overgedragen aan een Management Buy-Out team, waarbij ook een groot deel van de certificaat-aandelen beschikbaar werd gesteld aan medewerkers. Dit bedrijf heeft als doelstelling om de eigendom geleidelijk over te dragen aan haar medewerkers, en zo bij te dragen aan de lange termijn duurzaamheid en betrokkenheid van de organisatie.

Wat Kan Nederland Leren van het Buitenland?

De ervaringen in andere landen laten zien dat medewerkersparticipatie niet alleen bijdraagt aan de betrokkenheid en motivatie van medewerkers, maar ook zorgt voor betere bedrijfsresultaten. In het Verenigd Koninkrijk heeft de introductie van de Employee Ownership Trust geleid tot een sterke toename van medewerkersparticipatie. In Canada zijn in 2024 nieuwe regels ingevoerd die een belastingvrijstelling bieden op de eerste 10 miljoen dollar bij de verkoop van een bedrijf aan een Employee Ownership Trust. Ook in Duitsland en Slovenië worden nieuwe regelingen ontwikkeld om medewerkersparticipatie te stimuleren.

Om medewerkersparticipatie in Nederland te laten groeien, zou de overheid kunnen overwegen om vergelijkbare fiscale voordelen en juridische ondersteuning te bieden. Dit kan bedrijven stimuleren om hun eigendomsstructuur te heroverwegen en medewerkers actief te betrekken bij het succes van hun organisatie.

Conclusie: De Toekomst van Medewerkersparticipatie in Nederland

Hoewel medewerkersparticipatie in Nederland nog relatief onbekend is, tonen de ervaringen uit binnen- en buitenland aan dat het een krachtig instrument kan zijn om bedrijven veerkrachtiger te maken en medewerkers te betrekken. Om de adoptie van medewerkersparticipatie te vergroten, is het belangrijk om meer bekendheid te creëren en bedrijven te ondersteunen bij het opzetten van participatieregelingen.

Bij Share Council helpen we bedrijven bij het opzetten van medewerkersparticipatie- en winstdelingsregelingen. Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek en ontdek hoe jouw bedrijf kan profiteren van medewerkersparticipatie. Samen bouwen we aan een toekomst waarin eigenaarschap gedeeld wordt en bedrijven én medewerkers floreren!

Bron: https://www.uu.nl/en/news/room-for-improvement-employee-engagement-through-participation